Şevket GÖLÜK
yazarSevket@yandex.com
İNŞAAT YAPIMINDA MALZEME ZAYİATI VE ÖNLEME YOLLARI
03/11/2018 Ülkemizin en büyük sektörlerinden biri olan inşaat sektöründe yapıların yapım aşamasındaki şantiye safhasındaiken kullanılan malzeme zayiatları çok yüksektir. Bu malzeme zayiatı ortalaması ülkemizde yaklaşık % 20 kadar olup yüksek bir ekonomik kayıp söz konusudur. Günümüz inşaat sektöründe yaşanan rekabetçi ortam, sektörde faaliyet gösteren inşaat firmalarının kar oranlarınınazalmasına sebep olmaktadır. Bundan dolayı inşaat firmaları yapılan inşaat işlerindebu işlerin ekonomisine daha fazla eğilmeye başlamakta ve buradan hareketlekarlarının artmasına yönelik. çeşitli uygulamalara başvurmaktadırlar. Malzemezayiatlarının önlenmesine yönelik çalışmalarda içeren malzeme yönetimi konusu,bu uygulamalardan biri olarak önümüze gelmektedir. İnşaat sektöründe şantiyelerde malzeme kayıplarına sıklıkla ve yoğunlukla rastlanmaktadır. Önceleri her nekadar bu kayıplar göz ardı edilmeye çalışılmış olsa da günümüz şartlarındaüzerinde inşaat firmalarınca durulmaya başlanmıştır. İnşaat sektörü, kendisine bağlı 180’den fazla alt sektörün ürettiği mal ve hizmete talep yaratan konumunda olup,bu yaygın etki, sektörün ekonomiye yön vermesine sebep olmaktadır. İnşaatsektörü ekonominin can damarlarından biri olarak adlandırılırken, özellikleyabancı inşaat firmaları kendi aralarındaki rekabetten doğan azalan karmarjlarının etkisiyle, inşaat sektörünün ekonomisine gerekli önemi göstermeyebaşlamış ve inşaat yönetimi altında kalite, verimlilik, malzeme yönetimi gibialanlarda çeşitli uygulamalara başvurmuşlardır. Günümüzde büyük bütçeli işlereimza atan inşaat firmaları için projelerindeki en önemli kar kalemi malzememaliyetleri olmuştur. Malzeme maliyetleri denildiğinde; malzeme satın almafiyatları yanı sıra, satın alınan malzemelerin verimli ve yerinde kullanılmasıda akıllara gelmektedir. İnşaatlarda malzeme yönetimi,uygulanan projelerin maliyet açısından yaklaşık %70’ininden büyük kısmınınmalzeme maliyetlerinin oluşturduğu göz önüne alınırsa, malzeme yönetimi konusununönemi ortaya çıkmaktadır. Malzemelerin verimli ve doğru şekilde kullanılması, projeyekarar verilmesinden yapının teslimatına kadar uzanan bir süreci kapsar. İnşaat sektöründe malzeme zayiatıve bunun yönetimi aşağıdaki yazılı aşamalardan oluşmaktadır: a) İnşaat Projeleri Yapım Aşamasında Malzeme Yönetimi b) İnşaat Projeleri Gelişim Aşamasında Malzeme Yönetimi c) İnşaat Projeleri Uygulama Aşamasında Malzeme Yönetimi d) İnşat Projeleri Bitim Aşamasında Malzeme Yönetimi Yukarıda yazmış olduğumuz malzemeyönetimi aşamaları sırasıyla ve en doğru şekilde uygulandığında inşaattamalzeme zayiatının en düşük değerlere düştüğü görülecektir. İnşaat yapımında herhangi birimalatta, kabaca % 70-80’inin malzeme olduğunu kabul ve biraz abartarak bundada %20 zayiat verdiğimizi varsayarsak, genel imalat bedelinin % 15’i, yani tümişçilik tutarının yarısını aşan rakamlarla karşılaşırız. Sadece bu kaybı, ya dahiç olmazsa yarısını önlemenin bile bir şantiyeyi zarardan kara geçirebileceğidüşünülürse, bu konunun kapsamı ve önemi daha iyi anlaşılır. Öte yandan bu zayiat hesaplarınınsürekli yapılması geleceğe bir ışıktır. Nerelerde ve ne kadar zayiatyapıldığının bilinmesi, yeni teklifler için fiyat oluşturmada önemli yararlar sağlayacaktır. İnşaat yapımındaki malzeme zayiatı (kaybı) genellikle : - Teslimalma, depolama ve korumada özensizlik, - Kullanmada israf, - Hatalıimalat kayıpları, olarak üç ana kalemde toplanmaktadır. Sıra ile açıklayalım: Teslim alma ve depolama ve koruma kayıpları : 1. Miktarı tartılarak,ölçülerek ve sayılarak tespit edilebilecek malzemelerin teslim alımlarında, tartım işlemi yapılıp irsaliye ile kontroledilmelidir. 2. Malzemeteslim alımları mesai saati içinde yapılmalıdır. 3. Malzemedepolamaları her an kolay sayılıp ölçülebilecek şekilde yapılmalıdır. 4. Malzemelerzaman ve mevsim koşullarına göre bozulmayacak şekilde depolanmalıdır. 5. Açıktadepolamalarda, malzeme mümkün olduğu kadar kullanılacağı yere yakın depolanmalıdır. 6. Çalınmalarakarşı, şantiyenin etrafı çevrilmeli, kıymeti malzemeler kilitli yerlerdesaklanmalı, şantiye giriş ve çıkışları bekçi kontrollü kapılardan yapılmalıdır. Malzeme kullanım kayıpları : 1. Özellikleparça malzemelere ihtiyaç duyulan imalatlarda, (tuğla duvar imalatı için tuğlaparçası, kalıp imalatı için kısa boy kereste) sağlam malzemenin ziyanedilmemesine özen gösterilmeli, parça malzemeler kolay görünür şekilde imalat yerinde bulundurulmalıdır. 2. Kalıplarasökümlerde zarar verilmemeli ve her kullanımdan sonra temizlenmeli, kullanım önceside yağlanmalıdır. 3. Yüksekkatlardaki kalıp malzemesi aşağı atılmamalı, indirilmelidir. 4. Harçlıimalatlarda kullanılacak kadar harç hazırlanmalı, fazla harcın ziyan olmamasıiçin kullanılabilecek yerler önceden belirlenmelidir. Malzeme imalat kayıpları : 1. İmalata geçmeden önce mimari,betonarme ve detay projelerinin birbirleri ile uygunluklarının yanında tesisat,elektrik ve montaj projeleri ile uygunlukları da önemle sağlanmalıdır. 2. Sonradan delme ve kırmalara nedenolmamak için beton dökmeden önce, ankastre elektrik tesisatının döşenmiş,gerekli tesisat deliklerinin, geçiş parçalarının,çıkarılacak takozların, dilatasyonçıtalarının tam yerlerine ve tümüyle konmuş bulunmalarına dikkat edilmelidir. 3. Sonradan neden olunacak yıkma,tadil. Tamir, temel ve zemin dolguları, sıva ile düzeltmeler vb. işlerdenkaçınabilmek için, sonradan değil, iş sırasında ve yerinde edilmelidir.  İnşaat firmalarında, şantiyelerde malzeme zayiatları yaşanması hakkındaki genel görüşlerinin, projelerinşantiyelerde uygulanması sırasında uygulamadan sorumlu mühendis ve mimarların çalışmalarındakiyetersizlik olduğu anlaşılmıştır. Bunu açmak gerekirse; bilinçsiz ve konusunda yetersiz işçilerin yaptıkları hatalardaki sorumluluğun, işçilerden çok onlara yapılacak işi detaylı şekilde anlatmayan veonları uygulama sırasında yeterli denetlemeyen inşaat saha mühendislerinde, mimarlarında veya şantiye şeflerinde olduğu görülmektedir. Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında;inşaat firmalarının sektör içindeki artan rekabet ortamında devamlılıklarını sürdürebilmelerive ayrıca hedef edindikleri büyümeye ilerlemeleri açısından, özellikle şantiye işlerisırasında yaşanan malzeme zayiatları mümkün olan en az seviyeye indirebilmeleri gerekmektedir. Şevket GÖLÜK Yazar& Web Editörü & Tekniker & Proje Tasarımcısı & Enerji Uzmanı http://sevketgoluk.blogspot.com.tr https://www.facebook.com/sevketgoluk https://twitter.com/sevketgoluk https://www.instagram.com/sevketgoluk |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| MADEN KAZALARI, KADER VE TEDBİRLER - 25/04/2023 |
| Madencilik sektöründe çalışanlar eğitilse ve güvenlik önlemleri alınsa da, maden ocaklarında mekanize üretim yerine emek yoğun çalışılması nedeniyle, madencilikte ölümlü iş kazası sıklığı oldukça yüksektir. |
| ÜRETTİĞİMİZ ENERJİMİZ KADAR GÜÇLÜYÜZ - 24/09/2022 |
| Enerji ihtiyacımızın yaklaşık %50’sini dışarıdan karşıladığımız resmi verilere göre de sabit olup, bu veriler bize enerji kullanımımızda dışarıya yüksek oranda bağlı olduğumuzu ortaya koymaktadır. |
| ANADOLU’DA YAKILAN TEKNİKER MEŞALESİ - 28/03/2022 |
| Teknikerler olarak her ne olursa olsun bizler ülkemizi, bayrağımızı, vatanımızı seviyoruz. Bu sevgimizi ekonomimize, teknolojimize ve üretimimize yüksek oranda katkı sağlayarak göstermeye her daim hazırız. |
| PROJE YÖNETİMİ - 06/01/2022 |
| Proje yönetimi yapılan işin mutlak başarı ile sonuçlanması için olmazsa olmaz bir yöntem şekli olup günümüz çağında önemi daha iyi anlaşılmaya başlamış ve önemi giderek te artmaktadır. |
| PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ - 07/07/2021 |
| Pandemi dönemlerinde çok etkilenen kesimler çalışanlar olmaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) istatistiklerine göre dünya geneli çalışan sayısı 3,3 milyar olup salgınlarda etkilenecek olan yüksek riskli işlerde 1.25 milyar insan çalışmaktadır. |
| İNŞAAT SEKTÖRÜNDE TEKNİKER İSTİHDAMI - 18/03/2021 |
| Sektörde Mühendis, Teknik Öğretmen, Tekniker, Teknisyen ve Ustalar gibi unvanlı teknik insan gücü çalışmakta olup, sayısal orana bakıldığında birinci sırada vasıfsız işçiler ve ustalar çalışmakta iken ikinci sırada da Teknikerler çalışmaktadır. |
| DEPREM DEĞİL DENETİMSİZ BİNALAR ÖLDÜRÜR - 15/09/2020 |
| Ülkemiz insanları ve ülke yönetiminde söz sahibi olan kurum/kuruluşlar deprem sonrası acil müdahaleleri, açılan yaralarımızı sarmayı öğrendi ama deprem öncesi yapılması gerekenleri öğrenemedi. |
| ÇALIŞMA HAYATINDA İŞ BULMA ÜMİDİMİZ YOK OLUYOR - 26/05/2020 |
| İş bulmak ve çalışmak ilk olarak bireysel olarak insanların kendi yaşamlarını ve aile bireylerini yaşamlarını devam ettirebilmesi için tüm ülke insanlarımızın temel hedef ve ihtiyacıdır. |
| 2019 YILININ GENEL ANALİZİ - 05/01/2020 |
| Geriye dönüp baktığımızda günlerin, haftaları, haftaların ayları kovaladığı hızla geçip bir yıl yaşadığımızı da düşünsek aslında millet olarak zor bir yıl geçirdik. |
 Devamı |
